بازاریابی چابک (Agile Marketing) چیست و چگونه انجام می شود؟راهنمای اجایل مارکتینگ

بازاریابی چابک یا اجایل مارکتینگ مربوط به زیرمجموعه‌هایی از بازاریابی دیجیتال است که می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در هر بیزنس و سازمانی داشته باشد. آژانس تبلیغاتی صدای رسانه در مشهد یکی از معتبرترین و باسابقه‌ترین آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در مشهد است که تمامی این زیرمجموعه‌های بازاریابی دیجیتال را در بیزنس‌های مختلف پیاده‌سازی می‌کند.

این روزها با رشد وگسترش تکنولوژی، اغلب کسب و کارها تمایل دارند از بازاریابی چابک استفاده کنند. در این مطلب به شما خواهیم گفت که چگونه روند و تکنولوژی بازاریابی کسب و کار خود را توسعه دهید تا بتوانید از متد بازاریابی چابک یا اجایل مارکتینگ به طور گسترده استفاده کنید.
تصور کنید یک سازمان تصمیم می‌گیرد به مشتریان خود از طریق ایمیل یک پیشنهاد جدید ارسال کند. این سازمان ابتدا باید متن این ایمیل را بارها بررسی و ویرایش کند تا یک پیشنهاد مفید و مناسب به کاربران ارائه دهد.

انجام این کار به مدت زمان زیادی (چند هفته) نیاز دارد و این نشان می‌دهد که کسب و کار شما به روز نیست. در حالی که در دنیای امروز همه چیز خیلی سریع اتفاق می‌افتد. مثلا افراد در 3 ثانیه تصمیم می‌گیرند یک صفحه وب را ترک کنند. برای هماهنگی با این شرایط، امروزه اغلب کسب و کارها تمایل دارند از اجایل مارکتینگ استفاده کنند. در این مطلب قصد داریم به بررسی اجابل مارکتینگ یا بازاریابی چابک بپردازیم.

 

لطفا برای ثبت سفارش یا مشاوره رایگان کلیک کنید!

 

بازاریابی چابک یا agile marketing چیست؟

متد چابک در بازاریابی به معنای استفاده از داده‌ها و تجزیه و تحلیل‌ها برای ایجاد منابع و فرصت‌ها و یا پیدا کردن راه حل برای مشکلات در زمان واقعی، به کارگیری سریع آزمایش‌ها، ارزیابی نتایج و تکرار سریع است.

بازاریابی اجایل به معنی استفاده از داده و گوگل آنالیتیکس، جهت تشخیص مستمر فرصت‌ها و راهکارها برای حل مشکلات، اجرای سریع تست، ارزیابی نتایج تست و تکرار مستمر است. یک سازمان با رویکرد بازاریابی چابک می‌تواند تعداد زیادی کمپین و ایده جدید را در هر هفته تست و اجرا کند.
این روش بازاریابی نوین به شما کمک می‌کند تا برای انجام وظایف کاری و پروژه‌های شرکت عملکرد سریع‌تر، قوی‌تر و متمرکزتری داشته باشید. با این روش پروژه‌های کارآمدتر و ارزشمندتری تعریف می‌شوند و موعد تحویل کار سرعت بیشتری خواهد داشت. همچنین در این شیوه با گروه بندی افراد و موضوعات می‌توانید با انعطاف و سرعت بیشتری موضوعات را پیگیری کنید.

 

 

مدیریت چابک چیست؟

در ماه فوریه سال 2001، تعدادی برنامه‌نویس که دغدغه مشترکی داشتند، دور هم جمع شدند تا راهکاری برای بهینه کردن کارشان پیدا کنند. دغدغه مشترک این افراد، کمبود زمان و بازده پایین کارشان بود و هر چقدر که سعی می‌کردند، بازهم نمی‌توانستند پروژه‌های‌شان را در زمان مقرر با بازده مطلوب تمام کنند. بعد از کلی بحث و گفت و گو، بالاخره به نتیجه رسیدند و روش جدیدی برای مدیریت فرایند برنامه‌نویسی پیشنهاد دادند که امروزه با اسم "مدیریت چابک" شناخته می‌شود. حالا تعریف مدیریت چابک چیست؟

از نظر این برنامه‌نویسان، مدیریت چابک نوعی از مدیریت است که شما به جای انجام یک پروژه بزرگ و سنگین از ابتدا تا انتها، آن را به بخش‌های کوچک‌تری تجزیه و بین اعضا تقسیم می‌کنید تا هم سرعت کارتان بیشتر بشود و هم بازده بهتری داشته باشید. برای مثال، برنامه‌نویسان کمپانی‌های بزرگی مانند تویوتا، هوندا و فوجی با استفاده از این روش مدیریت، بازده خودشان را در طولانی مدت چندین برابر افزایش دادند.

 

تاریخچه بازاریابی چابک چیست؟

در تاریخ 11 ژوئن 2012، گروهی از مشاهیر بازاریابی برای تدوین سند راهنمای آینده بازاریابی مدرن، گرد هم آمدند. آن‌ها در این گردهمایی دو روزه که به Sprint Zero معروف است، در مورد مفهوم جدید بازاریابی چابک بحث کردند.
هدف آن‌ها ایجاد درک مشترک از ارزش‌ها و اصول اصلی و همچنین روشن کردن راهی برای آینده بازاریابی بود. نتیجه این جلسات نیز، تلفیق چندین ایده و ارائه بیانیه هوشمندانه بازاریابی چابک بود. در واقع «توسعه چابک نرم افزار» در قالب یک بیانیه معرفی شد.

 

بازاریابی چابک چه مزایایی برای کسب و کار شما دارد؟

اگر قرار است یک سیستم را کنار گذاشته و سیستم دیگری را جایگزین آن بکنید، حتما باید سودی برای‌تان داشته باشد، وگرنه کار عقلانی‌ای نیست! در این قسمت مزایای روش بازاریابی چابک را بصورت مختصر و مفید برای‌تان آورده‌ام‌:
اول از همه، این روش بازاریابی به ما کمک می‌کند تا تمرکز بیشتری روی مشتریان خود داشته باشیم و بتوانیم ارزش‌های بیشتر و ماندگارتری برای آن‌ها ایجاد کنیم.

به علاوه، می‌دانید که دنیای مدرن دارد مثل برق و باد تغییر می‌کند و اگر نتوانیم خودمان را با سرعت آن وفق دهیم، قطعا شکست می‌خوریم. ولی نیازی به نگرانی نیست چون یکی دیگر از مزایای بازاریابی چابک دقیقا این است که کمک می‌کند تا بتوانیم خودمان را به پای دنیای بازاریابی برسانیم.

برای اینکه به واقعیت و جدیت مساله پی ببرید، چند نمونه از این تغییرات را برای‌تان عرض می‌کنم: در عرض یک سال، بیش از هشتاد به روزرسانی روی الگوریتم‌های گوگل انجام شده‌است و مواردی مانند الگوریتم‌ پاندا و الگوریتم پنگوئن تا حد زیادی دچار تغییر شده‌اند که مستقیما روی نتایج جست و جوی گوگل تاثیر می‌گذارند (امیدوارم به بحث سئو علاقه‌مند باشید!) و هزاران مورد دیگر مثل این‌ها که کار را برای بازاریابان سخت کرده‌ است. خب حالا که ما نمی‌توانیم سرعت گوگل را کم کنیم! پس تنها چاره این است که سرعت خودمان را افزایش بدهیم و با این تغییرات کنار بیاییم.

 

 

اصول بازاریابی چابک چیست؟

طراحان روش چابک، اصولی را برای این متد در نظر گرفته‌اند. در این بخش به معرفی اصول agile marketing می‌پردازیم.

• به دست آوردن رضایت مشتری از طریق تحویل پروژه زودتر از موعد مقرر
• همکاری نزدیک بین کسب و کار، مشتری و تیم توسعه 
• ایجاد تغییرات لازم در هر زمان با توجه به نیازها، حتی اگر پروژه در مراحل پایانی باشد.
• گفتگوی مستقیم برای ایجاد ارتباط بهتر و عمیق‌تر
• برپایی جلسات همفکری برای ارائه راهکارهای جدید

 

 

پیش شرط‌های اجرای بازاریابی چابک چیست؟

برای نتیجه بخش بودن روش اجایل مارکتینگ، لازم است چند شرط اولیه باید حتما وجود داشته باشد. این شروط عبارتند از:

مهم‌ترین پیش شرط، افراد تیم اجایل مارکتینگ هستند. در واقع تشکیل یک تیم کوچک از افراد پر انگیزه با استعداد که بتوانند در کنار هم و به سرعت کارها را پیش ببرند، از شروط اصلی و مهم به شمار می‌رود. این افراد باید مهارت‌های متفاوت داخلی و خارجی داشته باشند.

آن‌ها باید فرصت کافی داشته باشند تا به صورت تمام وقت با هم کار کنند. و در اتاق جنگ یا War Room جمع شوند. خوب است بدانید ماموریت تیم اتاق جنگ، به صورت طراحی و اجرای برخی تست‌های پرسرعت برای تاثیر واقعی بر روی درآمد شرکت است.

 

ترکیب تیم اتاق جنگ نیز بستگی به نوع پروژه دارد. تست‌هایی با شخصی سازی پیچیده نیاز به یک تیم آنالیتیکس دارند. اما اگر پروژه اجایل قصد اجرای تعداد زیادی تست کوچک بهینه سازی ضریب تبدیل را دارد، باید طراحان تجربه کاربری و مدیریت پروژه را در تیم قرار دهید.

یک شرکت بازاریابی باید یک هدف شفاف در رابطه با اجرای اجایل باید یک هدف شفاف داشته باشد. به عنوان مثال، کدام بخش بازار مشتری را هدف قرار می‌دهد؟

یک شرکت بازاریابی باید داده‌های کافی، آنالیتیکس و ساختار مناسب تکنولوژی بازاریابی را داشته باشد.

توجه داشته باشید که حتما لازم نیست ابزارهای تکنولوژی بسیار زیاد و از نوع عالی باشند. در واقع تمرکز و حساسیت بیش از اندازه بر روی ابزارها می‌تواند ایجاد مشکل کرده و شما را گمراه کند.

پشتیبانی از روش اجایل توسط مدیران بازاریابی، یک پیش شرط مهم دیگر به شمار می‌رود. هنگامی که راهکارهای جدید با مقاومت روبرو می‌شود، مدیران بازاریابی منابع و حمایت لازم را فراهم می‌کنند.

ترکیب تیم به هر صورتی که هست، اتاق جنگ باید خطوط ارتباطی شفاف و روند دسترسی سریعی برای دسترسی به سایر تیم‌های داخل شرکت داشته باشد. توجه داشته باشید که تیم اجایل باید کوچک باشد، معمولا 8 تا 12 نفر مناسب است. در این صورت همه اعضای آن در قبال هم احساس مسئولیت خواهند کرد.

 

مزایای بازاریابی چابک چیست؟

قبل از هرچیز باید بدانید که این روش بازاریابی به شما کمک می‌کند تا تمرکز بیشتری بر روی مشتریان خود داشته باشد و بتوانید ارزش‌های بیشتر و ماندگارتری برای آن‌ها ایجاد کنید.

سرعت بالای روش بازاریابی چابک برای شما این امکان را فراهم می‌کند تا خودتان را با تغییرات لحظه‌ای بازار هماهنگ کنید. به بیان دیگر با اجایل مارکتینگ می‌توانید با اتفاقات و حوادث تاثیرگذار در بازار پیش بروید و به نیازها به سرعت پاسخ دهید. در حالی که اگر بخواهید به شیوه سنتی عمل کنید، باید زمان زیادی را برای شناسایی موضوع، ارائه راهکارها و اجرای آن‌ها صرف کنید. در همین زمان ممکن است نیازها و اولویت‌ها تغییر کرده باشند.

 

به دلیل سرعت بالای روش بازاریابی چابک، شما امکان آزمون و خطای بیشتر و در نتیجه عملکرد مفیدتری خواهید داشت 

در این روش با گروه بندی افراد برای اجرای وظایف مختلف، تمرکز بیشتری برای اجرای پروژه خواهید داشت. همچنین وقتی اختیارات و وظایف افراد کاملا مشخص است، سردرگم نمی‌شوند و زمان خود را برای انجام کاری صرف می‌کنند که از قبل برایشان تعریف شده است.
روش بازاریابی اجایل کمک می‌کند تا بازاریاب‌ها اطلاعات را از سیستم‌های مختلف، جمع‌آوری، بررسی و مدیریت کرده و بر اساس مدل‌های پیشرفته گرایش (propensity models) و بهترین رویکرد ممکن (next-best-action models) تصمیم بگیرند.

اجایل مارکتینگ به بازاریاب‌ها کمک می‌کند اجرای کمپین‌ را در همه کانال‌ها به شکل اتوماتیک درآورده و داده‌های حاصل از ردیابی مشتری و عملکرد کمپین را به سیستم تحویل دهند.

 

روش چابک چگونه به بازاریابان کمک می‌کند؟

با این روش بازاریابان می‌توانند برای دستیابی به اهداف مورد نظر سازمان راه‌کارهای جدیدی پیشنهاد دهند.

روش بازاریابی چابک به بازاریابان کمک می‌کند تا:

• به سرعت با تغییرات بازار هماهنگ شوند و به آن پاسخ دهند.
• کمپین‌های قابل آزمایش و بهینه سازی ایجاد کنند.
• موارد زیادی را امتحان کنند و موارد موفقیت آمیز را تکرار کنند.
• برای افزایش میزان موفقیت در بخش بازاریابی از ورودی سایر بخش‌ها استفاده کنند.
• از طریق همکاری با اعضای تیم از ایجاد رویکرد تونل در بازاریابی جلوگیری کنند.

 

 

سازماندهی اطلاعات بصورت سلسله مراتب 

اولین موردی که مانع پیشرفت ما می‌شود این است که ما مدام اطلاعات جدیدی را وارد سازمان‌مان می‌کنیم اما اغلب اوقات آنطور که باید، نمی‌توانیم از این اطلاعات به نفع کسب و کار و بازاریابی‌مان استفاده کنیم. می‌پرسید چرا؟ چون اصلا سازماندهی اطلاعاتمان از بیخ و بن اشتباه است! اما روش بازاریابی چابک، سازماندهی دیگری را پیشنهاد می‌کند.

اگر دقت کنید، متوجه می‌شوید که سازماندهی نشان‌داده شده در عکس، یک نوع سلسله مراتب دارد و مشتری در مرکزیت آن هیچ جایگاهی ندارد. کمی پیچیده شد؟

پس بگذارید به زبان ساده‌تری خدمتتان عرض کنم: ما اطلاعات زیادی به دست می‌آوریم و هدفمان از این کار چیست؟ تا از این اطلاعات بیشترین استفاده را برای تولید و ارائه خدمات به مشتریان بکنیم. اما از آنجایی که سازماندهی ما اشتباه است و حول مشتری نمی‌چرخد، نمی‌توانیم این اطلاعات را مستقیما روی مشتری‌های خود اعمال کنیم. ولی اگر به حرف بازاریابی چابک گوش بدهید، می‌بینید که سلسله مراتب را از سازماندهی اطلاعات حذف می‌کند و مدل "مدیریت اطلاعات به روش چابک" را جایگزین آن می‌کند.

در مدل چابک، سلسله مراتب سازماندهی اطلاعات از هم فرو می‌پاشد و اطلاعات بصورت خطی دسته بندی می‌شوند، یعنی اینکه دیگر ما اطلاعات را بر اساس "برتری" آن‌ها دسته‌بندی نمی‌کنیم، بلکه همه آن‌ها را کنار یکدیگر قرار می‌دهیم و بر اساس اهمیت‌شان اولویت بندی می‌کنیم.

 

پیشبرد کار بصورت آبشاری (خداحافظ مدل آبشاری، سلام به مدل چابک!)

مورد دوم این است که ما روند کار خود را بر اساس مدل آبشاری پیش می‌بریم که هم سرعت ما را کم می‌کند و هم دیگر جوابگوی سرعت دنیای کسب و کار نیست.

نحوه انجام کار در مدل آبشاری بصورت مرحله‌ای است. یعنی در مرحله اول بخشی از کار را انجام می‌دهیم تا به مرحله دوم برسیم، سپس مرحله سوم و الی آخر (در این میان بگویم که تا مرحله اول تمام نشود، امکان شروع مرحله دوم وجود ندارد).

اما اگر فرضا در مرحله دو یا سه تغییری در بازار کسب و کار ایجاد شود (تغییراتی مثل به روزرسانی الگوریتم‌های گوگل یا پنگوئن) ما توانایی پاسخگویی به این تغییر را نخواهیم داشت چراکه بیش از چندین ماه از شروع مرحله اول گذشته است! ممکن است بگویید "خوب مشکلی ندارد! ماهم کارمان را تغییر می‌دهیم!"

اما مسئله این است که وضعیت کسب و کارهای اینترنتی، شبکه‌های اجتماعی، و سئو نه ماهیانه، بلکه هر ساعت و حتی هر دقیقه در حال تغییر هستند! دلیل اینکه ساختار آبشاری دیگر به درد بازار امروز نمی‌خورد این است که اگر شما بخواهید تغییری در آن ایجاد کنید باید کار را از صفر شروع کنید!

 

خوشبختانه مدیریت چابک اینجا هم نجاتمان می‌دهد! چگونه؟ مدل چابک دقیقا به این منظور طراحی شده است که شما بتوانید با تغییرات سریع بازار کسب و کار همگام باشید و حتی از آن جلو بزنید. بله درست خواندید! مدیریت چابک دیدگاه‌هایی به شما می‌دهد تا بتوانید روند دنیای کسب و کار را تا حد زیادی پیش‌  بینی کنید. در ضمن، در بازاریابی چابک این امکان وجود دارد که چند مرحله از کار را بصورت همزمان انجام دهید و اگر لازم باشد، در مرحله قبل تغییری ایجاد کنید بدون اینکه این تغییر، تاثیری روی مراحل بعد از خود داشته باشد.

 

 

چهار اصل بازاریابی چابک

بیایید در این قسمت کمی جزئی‌تر و دقیق‌تر وارد مساله شویم و نگاهی به چهار اصل بازاریابی چابک بیندازیم.

1. بازاریابی چابک، مشتری محور است.

مشتری‌ها مهم‌ترین عامل در بازاریابی چابک (یا هر نوع بازاریابی) هستند چراکه اصلا دلیل کسب و کار بودن ما این است که مشتری داریم. چیزی که لازم است انجام دهیم این است که باید مشتری را در مرکز کار خود قرار دهیم. چطور؟ راه‌های زیادی برای انجام این کار وجود دارد و هرکدام  از این راه‌ها به نوعی شما را به هدف‌تان نزدیک می‌کند، اما شما دنبال چابکی هستید! پس باید سریع‌ترین و موثرترین را را انتخاب کنید. راهی که بازاریابی چابک پیشنهاد می‌دهد و دارای ویژگی‌های گفته شده است، استفاده از "داستان مشتریان" است. در بخش "چگونه بازاریابی چابک را در کسب و کار خود پیاده کنیم؟" این موضوع بصورت کامل برای‌تان توضیح داده شده است.

 

2. بازاریابی چابک دارای تیم‌های میان‌کارکردی است.

اگر به خاطر داشته باشید، گفتیم که یکی از ایرادهای کارمان دسته‌بندی اطلاعات با سلسله مراتب بود. اما چاره آن را نگفتم. چاره‌‌اش تیم‌های میان‌کارکردی است. اسمش کمی ترسناک به نظر می‌آید اما نیست!

معمولا سازمان‌ها اینطور کار می ‌کنند که برای هر بخش از کار، تیم مشخصی درست می‌کنند و آن‌ها را از تیم‌های دیگر جدا می‌کنند تا به کارشان برسند. اما در بازاریابی چابک، این روش اصلا پاسخگو نیست و لازم است که افراد با تخصص‌های مختلف را کنار هم قرار بدهید تا همکاری و همفکری آن‌ها سرعت، دقت، و کیفیت کسب و کار و بازاریابی‌ تان را چند برابر کند. مثال "منشور برعکس" یادتان است؟ دقیقا همان را می‌گویم.

حالا چگونه تیم میان ‌کارکردی را درست کنیم؟ نگران نباشید. برای آن هم راهکارهایی برایتان آورده‌ایم. یکی از محبوب‌ترین و پربازده‌ترین روش‌ها "جلسات سرپایی" است. از اسمش مشخص است که جلسه کوتاهی است، اما حالا چرا سرپایی؟ چون در حالت ایستاده همه زودتر خسته می‌شوند و اینطور می ‌توانید زمان جلسه را مدیریت کنید.

دقت داشته باشید که زمان جلسات سرپایی نباید بیشتر از ده الی پانزده دقیقه باشد. حالا در این جلسات سرپایی چکار کنیم؟ معمولا در این جلسه‌های کوتاه، سه موضوع را خیلی سریع بررسی می‌کنند: چکار کردیم، چکار می‌کنیم، و چه عواملی ممکن است مانع پیشبرد کار باشند.

 

3. بازاریابی چابک عمل‌گرا است!

یکی از بزرگترین موانع در راه پیشرفت بسیاری از کسب و کار ها این است که بیش از حد روی فکر کردن و برنامه‌ریزی تمرکز می‌کنند و حتی نصفی از این وقت را روی عمل (که مهم‌ ترین معیار است) صرف نمی‌کنند. اما بازاریابی چابک شما را به عمل دعوت می‌کند! یعنی شما بعد از برنامه‌ریزی اولیه، بلافاصله دست به کار می‌شوید و برنامه‌تان را عملی می‌کنید. حالا اگر در نصفه راه نیاز به تغییر داشته باشید، دیگر خیال‌تان راحت است چون می‌دانید که با بازاریابی چابک، سریع خودتان را با نیازهای روز وفق خواهید داد.

 

4. بازاریابی چابک نیازمند تکرار است!

مثل همه کسب و کارها، کار شما هم برای موفقیت مسیر مشخصی را دنبال می‌کند: محصولی را تولید می‌کنید یا خدماتی را ارائه می‌دهید، به دنیای تجارت و کسب و کار واردش می‌کنید و منتظر نتیجه کار می‌مانید. حالا سوال اینجاست که کسب و کارهایی که از روش بازاریابی چابک استفاده می‌کنند هم همین مسیر را دنبال می‌کنند، اما چرا موفقیت بیشتری کسب می‌کنند؟

سرعت و انعطاف‌پذیری! جواب همین است. در کسب و کارهای عادی اگر محصول یا خدمات ارائه شده شما موفق و رضایت‌ بخش نباشد، زمان بسیار زیادی از دست داده‌اید و در حقیقت از رقبای خود عقب مانده‌اید. اما بازاریابی چابک برگ برنده‌ای به شما می‌دهد. چه برگی؟  اینکه در کوتاه‌ترین زمان ممکن، از اشتباه خود درس می‌گیرید و کار را از آنجایی که مانده است ادامه می‌دهید. اگر مطلب گفته شده در بخش "ساختار آبشاری" را به یاد داشته باشید راحت‌تر متوجه قضیه می‌شوید.

 

نحوه اجرای بازاریابی چابک چگونه است؟

در بازاریابی به روش چابک، قبل از هر چیز، تیم بازاریابی باید با استفاده از روش‌هایی که در ادامه می‌آید، درک درستی از محصولی که قرار است طراحی و تولید شود، به دست آورد.

 

 

• داستان مشتری «User stories»

داستان مشتری، به طور خلاصه و شفاف، ذهنیت مشتری، نظرات و انتظارات او را از یک محصول با کیفیت و عالی بیان می‌کند. برای آگاهی از نظرات کاربران یا مشتریان باید برای آن یک داستان بسازید. یوزر استوری چندان طولانی نیست و می‌تواند تنها یک جمله باشد. در نهایت با اولویت‌بندی یوزر استوری‌ها و انجام کارهای لازم، می‌توانید به هدف نهایی برسید.

 

• صاحب محصول «Product Owner»

صاحب محصول همان سرمایه گذار و صاحب ایده اصلی پروژه است. یوزر استوری و هر ایده دیگر، در نهایت باید توسط صاحب محصول تایید شود تا تیم بتواند کار خود را شروع کند.

 

• بک لاگ محصول «Product Backlog»

بک لاگ محصول همان نقشه راهنمای کار است. به بیان دیگر، Product Backlog یک لیست است که همه چیزهایی که انتظار داریم محصول نهایی داشته باشد، در آن قرار دارد. بک لاگ می‌تواند با کمک یوزر استوری و سایر موارد مورد توافق میان صاحب محصول و تیم توسعه، تهیه شود.

 

• اسکرام مستر «Scrum Master»

در مدیریت چابک، کار اصلی را چارچوب اسکرام بر عهده دارد. Scrum با تبدیل پروژه‌های بزرگ به بخش‌های کوچکتر، چرخه‌ای از اجزای به هم پیوسته ایجاد می‌کند تا در نهایت یک پروژه جامع و کامل تعریف شود. به رهبر تیم اسکرام، «اسکرام مستر» گفته می‌شود. این نکته را هم به یاد داشته باشید که روش اسکرام، امکان مدیریت و پیشبرد هر بخش را به صورت جداگانه فراهم می‌کند.

 

• اسپرینت «Sprint»

به زمانی که برای اجرای هر مرحله از پروژه انجام می‌شود، یک اسپرینت می‌گویند. همان طور که گفتیم، هدف بازاریابی چابک، مدیریت زمان است. بنابراین هر بخش از کار باید در زمان مشخصی انجام شود. البته زمان اختصاص یافته به هر اسپرینت، توسط اعضای تیم مشخص می‌شود و در این مورد قانون خاصی وجود ندارد.

 

• روش کانبان «Kanban method»

کانبان روشی برای به تصویر کشیدن روند کار، به وسیله تیم‌های مختلف پروژه است. به این صورت که با نصب یک تخته روی دیوار و یا ساخت یک صفحه گرافیکی در کامپیوتر، بخش‌های مختلف تیم اسکرام را مشخص می‌کنید. مهم‌ترین هدف این روش تمرکز بر اولویت‌ها و حذف موارد غیرضروری است.

مواردی مانند: پاسخگویی سریع به تغییرات، صرفه جویی در وقت، ارائه اطلاعات مفید، شفاف سازی مسئولیت‌ها و… از مهم‌ترین مزایای استفاده از سیستم کانبان به شمار می‌رود.

نحوه اجرای بازاریابی چابک به این صورت است که:

ابتدا تیم‌ها مشخص می‌شوند. هر تیم یک فهرست از انتظارات و نیازهای پروژه را آماده می‌کند. این فهرست‌ها «یوزر استوری» نام دارد.

سپس از روش اسکرام استفاده می‌شود. در واقع یک فرد یا همان اسکرام مستر این فهرست‌ها را به اجزای قابل انجام، کوچکتر و مشخص تقسیم می‌کند. هر تیم مسئول اجرای یک بخش مشخص شده است.
در مرحله بعد «اسپرینت» یا همان دوره زمانی مورد نیاز برای انجام وظایف مشخص شده، تعیین می‌شود.

برای بررسی پیشرفت هر بخش پروژه از «بک لاگ» استفاده می‌کنیم. مثلا بررسی این موضوع که یوزر استوری‌ها در اسپرینت‌های مشخص شده پیشرفت داشته‌اند؟ موانع و مشکلات آن‌ها چیست؟
در ادامه مراحل پیشرفت هر فعالیت را به صورت مرحله به مرحله مشخص می‌کنیم. اینکه هر کاری در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ کدام کارها در دست بررسی است؟ کدام کارها در حال انجام است؟ کدام فعالیت‌ها انجام شده است؟

پس از انجام فعالیت و گرفتن خروجی، می‌توانید از بازخوردهای کابران برای بررسی و توسعه مجدد پروژه استفاده کنید.

 

چگونه تیم اسکرام را سازماندهی کنیم؟

درست است که تیم استکرام با همه تیم­‌های سنتی فرق می­‌کند، اما بازهم نیاز به سازماندهی دارد. سازماندهی بهینه­‌ای که بتواند بازده کاری را افزایش دهد. پس کمی بیشتر با ما همراه باشید تا این مسئله هم حل کنیم و ختم کلام بکنیم!
برای اینکه تیم اسکرام بتواند کارش را شروع کند، در ابتدا پروژه‌­ای با یک هدف خاص مشخص می­‌شود. این هدف خاص می­‌تواند یک محصول نهایی یا یک سرویس باشد. سپس این هدف کلی که ممکن است برای بعضی از اعضا کمی مبهم باشد، توسط اعضای تیم به چند هدف جزئی و کاملا شفاف تجزیه می­‌شود.

تا اینجا که کار سختی نیست! حالا وقت آن است که بخشی از هر هدف جزئی تعیین شده، به اعضای تیم محول شود تا بدانند که اصلا چکار باید انجام بدهند. چیزی که اینجا خیلی مهم است و وجه تمایز بازاریابی چابک است، مسئله زمان است.
برای هر بخشی که به عنوان وظیفه به اعضای تیم داده می‌­شود، دوره کوتاه مدتی تعیین می­‌شود (معمولا بین دو الی چهار هفته) که همه اعضای تیم باید تا پایان این دوره کوتاه، وظایف را بصورت گروهی انجام بدهند. تا یادم نرفته بگویم که به هر کدام از این دوره‌­های کوتاه مدت یک "اسپرینت" (sprint) گفته می‌­شود.

پس اینطور شد که اعضای تیم، یک سری هدف جزئی را دریافت می­‌کنند و تا پایان اسپرینت اول، با یکدیگر همکاری می­‌کنند. چیزی که در مورد جلسات سرپایی گفتم یادتان است؟ این جلسات دقیقا همینجا به درد می­‌خورند! یعنی اعضای تیم هر روز قبل از شروع کار به مدت خیلی کوتاه جلسه می­‌گذارند تا برنامه کاری روز را مشخص کنند.

وقتی اسپرینت اول تمام شد و همه وظایف مشخص شده در این دوره انجام شدند، اعضای تیم با سهامداران کمپانی جلسه­‌ای برگزار می­‌کنند تا دستاوردهای خودشان را ارائه دهند و در مورد جزئیات اسپرینت بعدی تصمیم بگیرند. خب حالا این جلسات تا چه زمانی باید برگزار شوند؟ تا زمانی که کل تیم به هدف نهایی خود رسیده باشند.

 

بخش‌های تیم اسکرام 

بیاید در این بخش ازمقاله نگاهی به سه بخش اصلی تیم اسکرام بیندازیم:

1- مالک محصول (Product Owner) که حامی مالی پروژه است و چشم‌­اندازی از محصول یا خدمات نهایی که قرار است به دست مشتری نهایی برسد، دارد. از طرف دیگر، مالک پل ارتباطی بین دنیای کسب و کار بیرون (و عرضه و تقاضاهای آن) و سایر اعضای تیم است.

2- اسکرام مَستِر (Scrum Master) که لقب "مربی تیم" را هم دارد و پل ارتباطی بین مالک و تیم توسعه است (نگران نباشید! در بخش بعدی تیم توسعه را توضیح می­‌دهم) و جلسات سرپایی روزانه و جلسات نهایی بعد هر اسپرینت را سازماندهی می­‌کند.

 

 

پیش‌­بینی موانع احتمالی در مسیر پروژه و ارائه راهکارهای آن تا حد زیادی به عهده اسکرام مستر است، اما اگر یادتان باشد گفتیم که اساس کار تیم اسکرام، همکاری است. پس اسکرام مستر این کارها را به تنهایی انجام نمی‌­دهد بلکه از همفکری و همکاری سایر اعضا استفاده می‌کند و آن­‌ها را مدیریت می­‌کند.

در نهایت به تیم توسعه (Development Team) می­‌رسیم که از اسمش هم مشخص است چه کاری انجام می­‌دهد. این تیم بین سه الی نه نفر عضو دارد که در مسیر انجام پروژه همکاری می‌­کنند. چیزی که تیم توسعه اسکرام را از سایر تیم­‌ها جدا می­‌کند این است که اعضای این تیم واقعا بصورت تیم (و نه بصورت ایزوله) همکاری می­‌کنند. اینکه چه کارهایی در هر اسپرینت با چه سرعت و دقتی انجام شوند از جمله وظایف تیم توسعه است.

 

کانبانی شوید!

خب تا حالا که حرفی از کانبان (Kanban) نبود! حق با شماست. الان برای‌تان توضیح می‌دهم. همانطور که قبلا گفتیم، ما وظایف اعضای تیم را با استفاده از اسکرام تجزیه و دسته‌بندی می‌کنیم. تا اینجا درست است؟ خب، حالا از کجا مطمئن شویم که هر کس وظیفه خودش را کامل متوجه شده است و اینکه اصلا چه مقدار از کار انجام شده است؟ نگران نباشید، کانبان به جای ما مطمئن می‌شود!

به ساده‌ترین شکل ممکن اگر بخواهم بگویم، کانبان یکی از روش‌های مدیریت بصری است. چقدر مبهم شد! پس ساده‌ترش می‌کنم: در روش کانبان، شما یک بورد روی دیوار نصب می‌کنید و بخش‌های تجزیه شده در اسکرام را روی آن به نمایش می‌گذارید تا بتوانید کاملا دقیق و واضح ببینید که اصلا چکاره‌اید و اینکه کار شما در چه مرحله‌ای قرار دارد.

حالا که متوجه منظور ما از کانبان شدید، بیایید ببینیم خود کانبان چه مزایایی برای ما دارد و اصول آن چیست. هنگامی که یک تیم بصورت مشترک روی یک پروژه کار می‌کنند، بعضی اوقات احساس سردرگمی می‌کنند چون کار را بصورت جزئی انجام می‌دهند و دیدی از خروجی نهایی خود ندارند.
به علاوه، خیلی وقت‌ها پیش می‌آید که دو عضو از تیم به دلیل نداشتن هماهنگی، یک کار را انجام می‌دهند و بعضی وقت‌ها برعکس: یعنی هیچ کدام کار را انجام نمی‌دهند چون فکر می‌کنند که وظیفه همکارشان است. استفاده از بورد کانبان از چنین پیشامد‌هایی جلوگیری می‌کند و درصد پیشرفت پروژه را جلوی چشم همه می‌گذارد.

چگونه از متد کانبان استفاده کنیم؟

در این بخش از مقاله، چند راهکار بسیار ساده و به همان اندازه مفید به شما پیشنهاد می‌دهیم تا بتوانید از بورد کانبان خود بیشترین استفاده را داشته باشید:

1- کار خود را بصری کنید!

زمانی که شما پروژه‌تان را با استفاده از بورد کانبان جلوی چشم همه قرار می‌دهید، می‌توانید جریان کار را دقیق مشاهده کنید: اینکه چرا شروع کرده‌اید، از کجا شروع کرده‌اید، به کجا رسیده‌اید، و به کجا می‌خواهید برسید. این روش باعث می‌شود که همکاری و ارتباط بین اعضای تیم افزایش پیدا کند و همچنین همه اعضا دید واضح و شفافی از کار داشته باشند.

 

2- "کارهای در حال انجام" را محدود کنید!

اگر حجم زیادی از کار وارد این بخش بشود و به مراحل بعدی نرسد، تمرکز و حس پیشرفت را از اعضای تیم شما می‌گیرد. به علاوه، گفتیم که هدف اصلی بازاریابی چابک و اسکرام و همه این‌ها، استفاده بهینه از زمان است، اما این کار زمان زیادی از شما می‌گیرد و اصلا شما را از هدف اصلی‌تان دور می‌کند.

 

3. همواره پیشرفت کنید!

بعد از اتمام هر اسپرینت و حتی هر پروژه، جلسه‌ای تحت عنوان "نگاهی به گذشته" داشته باشید. با این کار می‌توانید نقاط قوت و ضعف اسپرینت گذشته را بررسی کنید تا درسی برای اسپرینت‌های بعدی تان باشد.

توجه کنید که یکی از مکمل‌های روش بازاریابی چابک برای اینکه سازمان به اهداف استراژیک خود برسد تبلیغات است. به همین دلیل اجرای کمپین تبلیغاتی برای هر سازمانی جز حیاتی‌ترین موضوعاتی است که باید به آن توجه شود. شما می‌توانید صفر تا صد این کمپین‌های تبلیغاتی را به مجموعه صدای رسانه بسپارید.

ازطرفی برای بازاریابی اجایل و چابک نیاز به استفاده از افراد متخصص و با تجربه در این زمینه دارید. برای این کار می‌توانید از خدمات مشاوره کسب و کار مجموعه صدای رسانه استفاده کنید. خوشبختانه جلسه اول این مشاوره به صورت رایگان برگزار می‌شود و در صورت تمایل می‌توان همکاری را ادامه داد.

 

نتیجه‌گیری 

هر کسب و کاری که برای مقابله با تغییرات آمادگی کافی نداشته باشد، محکوم به شکست و حذف از بازار است. چرا که امروزه کسب و کارها به بازاریابی صحیح، اصولی و با سرعت بالا نیاز دارند تا از رقبا عقب نیفتند. اجایل مارکتینگ این امکان را برای کسب و کارها فراهم می‌کند تا در برابر تغییرات زیاد، شدید و غیرقابل پیش بینی عصر دیجیتال مقاوم‌تر شده و بتوانند واکنش مناسب در برابر تغییرات را در زمانی کوتاه‌تر طراحی کرده و به کار بگیرند.